Dünyanın gelmiş geçmiş en büyük silah tüccarlarından biri Muğla doğumlu bir Osmanlı vatandaşıydı! İngiltere’nin “Sir” unvanı verdiği; Fransa’nın Legion d’Honneur nişanı taktığı; Oxford ve Sorbonne üniversitelerinde edebiyat kürsüleri açtıran; Balzac Edebiyat Ödülü’nü kuran “ölüm taciri” Basil Zaharoff, ticaret hayatına İstanbul’da genelevde başladı. Rum genelevlerinde çığırtkanlık yaptı. İngilizce bildiği için özellikle yabancı gemicilerin geneleve gitmesine yardımcı oldu. Bu fuhuş hizmeti karşılığında, adam başı 10 kuruş alıyordu. Silah tüccarlığına uzanan ticaret hayatı işte bu şekilde başlamış oldu. Basil Zaharoff 6 Ekim 1849 Muğla doğumluydu. 6 yaşına kadar Muğla’da yaşadı. Bir dönem Yunanistan’da da bulundu. Çok isim değiştirdi. Yahudi asıllı olduğunu iddia edenler de var.

I. Dünya Savaşı boyunca Zaharoff, 100 bin makineli tüfek, 2 bin 328 top, 90 bin mayın, 22 bin torpil, 4 savaş gemisi, 3 zırhlı kruvazör, 53 denizaltı, 3 destek gemisi, 62 hafif gemi ve 5 bin 500 uçak sattı! O tüm zamanların en başarılı silah tüccarıydı! Müthiş bir başarı (!) hikayesi değil mi? Dünyada ilk denizaltıyı Zaharaff Yunanistana sattı. Yunanistan dünyada ilk denizaltıya sahip olan ülkedir. Osmanlı da Zaharoff’dan denizaltı almıştı. Zaharoff’un modern silahlarla donattığı 300 bin kişilik Yunan ordusu, Mustafa Kemal önderliğindeki Kuvayı Milliye önünde yok olup gitti. Bu hezimetten Zaharoff da kurtulamadı; ölçüsüz derecedeki serveti büyük kayba uğradı! Anadolu’da doğan bu “ölüm taciri”nin hayaline, dahi lider Atatürk son vermiş oldu.

Günümüzde Zaharoff’u aratmayan nice silah tüccarları var. Fakat onları bitirecek bir Mustafa Kemal yok! Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından 2002’den beri her sene açıklanan rapora göre, en fazla silâh ve askeri hizmet satan ülkelerin başında, ilk 100’de 38 şirketi yer alan ABD bulunuyor. Avrupa’da en fazla silah satışı yapanların başında ise İngiliz şirketler yer alıyor. İlk 100 listesindeki sekiz İngiliz şirketin var. İlk 100’de ise 10 Rus silah şirketi yer alıyor.

Başta Ortadoğu’daki ülkeler olmak üzere birçok ülke daha fazla silah satın almak için Amerika, İngiltere ya da Rusya’nın kapısını çalıyor. Onlar para kazanırken savunma kaygısı taşıyan ülkeler daha da fakirleşiyor. Daha fazla silâhın ve silahlanmanın dünyaya barış getirmeyeceğini anlamak için dünya savaşı mı çıkmalı?

Aslında silâhlanma yarışından silah satan ülkeler de zararlı çıkıyor. En çok silah satan ve kasalarını doldurduğunu düşündüğümüz Amerika, dünyanın hemen her bölgesinde asker bulundurmak mecburiyetinde kalıyor. Aslında daha fazla harcama yapmış oluyor. Amerika’da aklı başında vijdan sahibi birçok insan bundan rahatsız.

Silah lobileri o kadar güçlü ki, iktidarları bile belirleyebiliyorlar. Güçlü lobilere sahip olan bu silah tüccarlarına özgür dünyanın ve vijdan sahibi insanların dur demesi lazım. Ama nerde , mümkün değil! Silâha değil, eğitime ve sağlığa yatırım yapılmış olsa dünya çok daha yaşanır bir yer olabilirdi. Afrika açlıktan kırılmazdı.

Silahlanma yarışı devam ettiği müddetçe, fakirliği, cahilliği ve ihtilafları sona erdirmek mümkün değil. Dünyanın bir yanında insanlar açken, susuzluk çaresizlik içinde katledilirken, geri kalanı huzurlu olabilir mi? İlyas Erbay