Başlığı böyle koydum ama oldum olası kıl olmuşumdur şu “adam” sözcüğüne. Hay sen çok yaşa e mi Tarkan. Aynen ben de senin gibi… Kıl oldum abi… Neden mi? Buyurun anlatayım, bakalım siz ne diyeceksiniz… Adam… Bu sözcüğü kullanma niyetimiz çok masumdur aslında. Mert, merhametli, özverili, kısaca tüm insanî özellikleri barındıran, çevresinde aranan, özlenen kişiler için kullanılan bir sözcük, değil mi? Elbette, ilk bakışta öyle. Beni rahatsız eden ne o zaman? Belki yanlış düşünüyorum, bilemem. Belki biraz kadınsal isyanlardayım, onu da bilemem. Bildiğim bir şey varsa, “adam” sözcüğü ayrıştırmacı bir sözcüktür. Sadece “anatomi derslerinde kullanılsın” desem ona da gerek yok. “Erkek” sözcüğü yeterli bence cinsiyet belirlemede. Adam-kadın ikilemlerine bu gözle bakalım şimdi… “Adam gibi adam” diyerek takdir duygularımızı belirtiyoruz, en yücesinden. Ancak “karı gibi adam” diyerek de aşağılamanın dibine vurmuyor muyuz? Özellikle kadınlara, annelik vasfına sahip o yüce değerlere küfür niteliğinde iğrenç bir ifade değil midir bu sözcük? Neden adamsan yüce, kadınsan alçaksın? Adam- kadın ayırımı yerine her iki cinsi belirlemek için sadece İNSAN sözcüğü kullanılsa yeterli olmaz mı? Ne yüce bir varlıktır İNSAN…
Yaradan’ın güzel huy, güzel ahlak bahşettiği insan kullarını ayrıştırmaya nasıl cüret edebiliriz ki? Benim hemcinslerimden de henüz bu aşağılamanın ayırdında olmayanlar var, ne üzücü bir durum. “Erkek gibi kadın” dendiğinde o kadının göğsü neden kabarır ki? Erkeklerden çok mu işlevsiziz biz? Biz olmasak o erkekleri kim doğuracaktı? Hanımefendiler, beyefendiler lütfen kendinize gelin biraz.
Erkek olmazsa kadın çocuk doğuramaz elbette ama kadın olmazsa da erkek gebe kalamaz. O halde kadının erkeğe, erkeğin kadına mutlak gereksinimi var. Birbirimize saygı gösterip yüceltmek varken, aşağılamak insanlığa sığar mı? Sizden bir ricam var. Söylediklerimi tam anlatamadıysam, lütfen şu cümleleri kendinize söyleyin.
Teker teker. Her cümleden sonra ” biri bana böyle söylese ne hissederdim?” sorusunu sorun lütfen: -Adamsın! Adamın dibisin… – Karı gibi gülme… -Elinin hamuruyla erkek işine karışma… -Adamına göre davran… -Adam olacak çocuk… -Adam yerine konmak… -Adam gibi yaşamak… -Adam olana çok bile… -Adamına göre… …… örnekler çoğaltılabilir. Bir insan olarak bu sözleri bir koşulla kabul edebilirim. Eğer “adam” sözcüğü yerine “insan” sözcüğü kullanılırsa… Ne kadar üzücüdür ki atasözlerimizde bile “adam” olarak kullanılıyor. Kadının atasözlerinde bile değeri yok: * Adam adama gerek olur, iki serçeden börek olur. * Adam adama yük değil, can gövdeye mülk değil. * Adam adamdan korkmaz, utanır. * Adam adamdır, olmasa da pulu; eşek eşektir olmasa da çulu. * Adam olana bir söz yeter. * Adamın iyisi iş başında belli olur. * Adama yaslanma ölür, ağaca yaslanma kurur. – Adamın yere bakanından, suyun yavaş alanından kork. ……atasözlerine de birçok örnek verilebilir. Yazmak bile incitiyor ruhumu. Konuyu yeterince açıkladığımı düşünüyorum. “Adam” sözcüğünün yarattığı ayrımcılıktan ne denli rahatsız olduğumdan da. Sözlerimi gönlümden geçen bir dilekle bitireyim: * “Adam” sözcüğü yerine “insan” sözcüğünün kullanıldığı, insanların hemcinslerine ve karşı cinse saygılı olduğu, ayırma ve kayırmanın olmadığı aydınlık yarınlara sağlıkla dostlar.
YASEMİN EVREN
