Avrupa Birliği’nin resmi istatistik kurumu Eurostat, 2022 yılında ihraç edilen 32 milyon ton atığın en fazla Türkiye’ye gönderildiğini açıkladı. ( 2023 ve 2024 yılı verileri henüz açıklanmadı.) Avrupa kurumu, Türkiye’nin 12,4 milyon tonluk hacimle avrupanın toplam atık ihracatının yüzde 39’unu aldığını söylüyor. Böylece Türkiye AB’nin en çok çöplerini yolladığı ülkeler arasında açık ara farkla lider.

Avrupa çöplerinin ikinci en büyük varış noktası 2021’de AB’den yaklaşık 2,4 milyon ton atık alan Hindistan oldu. Hindistanla aramızda 10 milyon ton fark var. Hindistan’dan 5 kat daha fazla çöp almışız. Hindistan’ı 1,9 Milyon tonla Mısır takip ediyor. Pakistan ise son 10 yılda atık alımını 13 kat artırmış. Avrupanın çöpünü yada atığını neden alıyoruz diye sorulduğunda, ham madde transferi ya da ekonomik faaliyet olduğu söyleniyor. Kirlilik ithal ediyoruz diyen yok..

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Türkiye’deki geri dönüşüm tesislerinin yeterli hammaddeye ulaşamaması nedeniyle atık ithalatı yapıldığını söylemişti. ( 5 Kas 2024 )

• Yeterli hammaddeye neden ulaşamıyoruz?

• AB ülkelerinin ham madde ihtiyacı yok mu?

• Onlar ham maddeyi bir şekilde elde ediyorlarki, fazlasını bize gönderiyorlar. Buradan çıkarılan sonuç şu; Biz çöplerimizi ayrıştırmasını bilmiyoruz.

Belediyeler tarafından toplanan çöpler plastik, cam, kağıt, metal vs ayrımı yapılmadan toprak altına gömülüyor. Özellikle evsel atıklar ayrıştırılmadan tek parça halinde çöp konteynerlarına bıakılıyor

Almanya’da evlerde farklı atıklar için farklı renklerde çöp kapları var. Bizde ise konutlarda böyle bir uygulama yok. Göstermelik olarak belli başlı yerlere; cam, plastik, kağıt ve metal için kaplar konmuş. Onlarında amaca uygun tasnif edilip değerlendirildiği şüpheli.

Türkiye 2018 yılında 32 milyon ton belediye çöpü üretmiş. Belediye çöplerinin yüzde 10-15’i plastikten oluşuyor. Bu da 3-3,5 milyon ton demek. Bunun 1,5-2 milyon tonu geri dönüştürülemeyecek plastikler olsa bile geriye en az 1 milyon ton plastik atık kalıyor. Bu da Türkiye’nin yurt dışından ithal ettiği 750 bin tondan daha fazla. Türkiye bunları ithal etmek yerine ‘yerli ve milli’ plastik atıklarını dönüştürmeli.

Avrupanın çöplüğü olmak zorunda değiliz. Ayrıştırıp, değerlendirmesini bilirsek bizim çöpümüz bize yeterde artar bile.

İlyas Erbay