Tabiatta var olan 92 doğal elementten ikisi olan Altın ve Gümüş elementleri, Hidrojen, Karbon ve Oksijen gibi yaşamsal bir niteliğe sahip değildir. Canlıların var olabilmeleri ve var olduktan sonra da yaşayabilmeleri için Hidrojen, oksijen ve karbon gibi bir kısım elemente olan mutlak ihtiyaç ve gereklilik Altın ve Gümüş gibi elementler için söz konusu değildir. Hal böyle iken yaşamsal gerekliliği olmayan bu elementleri elde etmek için insan türü yaşamsal gerekliliği mutlak olan elementlerin bileşimini neden bozar? Altın elde etmek için siyanür kullanarak doğaya yıkım dayatan insan türü pek çok teknik ve teknoloji kullanarak ekolojik dengeyi ve düzeni neden sarsar? Hayati olmayan bir element için hayati olan elementlerin denge ve düzenini bozan insan türü bunu hangi saiklerle ve hangi ihtiyacına isnaden ve binaen yapmaktadır? Benim insan davranışlarına dair ana önermelerimden biri şudur; Bir İhtiyaca tekabül etmeyen bir davranış olamaz. Yani her davranış kalıbı bir ihtiyaca dayalı olarak oluşabilir. Bu bağlamda ele aldığımda Altın ( Au – Aurum), Gümüş ( Ag- Argentum) vb. elementler, Oksijen, Hidrojen ve Karbon gibi yaşamsal bir ihtiyaca dayanak ve temel oluşturmadıklarına göre neden bunca ilginin odağı olmaktadırlar? Bu soruya verilecek doğru cevap insan soyunu anlamak açısından ve insan doğasını açıklamak açısından önem taşır.

İhtişam, güç ve güçlü görünme vb. yaklaşım ve davranışların tümünün varmak istediği yer ve nokta; başkaları üzerinde etkili olmak, çevreye karşı çekim merkezi olmak, dinlenir ve saygın olmak güdüsüdür. Hiç kuşku yok ki bu insan doğasında yaşam sonrası edinilen otoriter ve baskın olma- üstünlük güdüsü ile doğrudan ilgilidir. Aşağılanmışlık duygusunun karşıtı olarak yaşam içinde edinilen sosyal bir güdüdür. İhtişam- görkem ve şaşaalı, parıltılı bir görsellik yaratarak izleyeni ve göreni etkilemek, ona baskın gelmek, kendini yüceliğe çıkarmak ve böylece merkez benim demeye çalışmak her insanın koşullar oluştuğunda yöneleceği mutlak bir davranış kalıbıdır. Bu şekilde oluşan bir otorite karşısında insan türünün doğasında oluşan sosyal edinimlerden- güdülerden biri olan ve kısaca boyun eğme ve köle olma istenci diye ifade ettiğimiz tutum ve davranış kalıbı gelişir. Ortaya böyle otoriter bir form çıktığında popülasyonun ağırlıklı olarak bu çekim merkezine tabi olduğu, boyun eğdiği, onu ululayarak tapınma düzeyinde bir biat ve bağlılık geliştirdiği tüm tarihin tanıklığı ile apaçık görülmektedir.

Altın, Gümüş vb. elementlerin kullanımının öğrenilmesinden bu yana bütün kral ve imparatorların, efendilerin, devlet yönetenlerin görkemli yapılar yapması, altın varaklı tahtlar yaptırması ve bunlara kurulup oturması, tuvaletlerine kadar altın kaplar ve edavatlar kullanması bunun ispatı ve göstergesidir. Ne kadar güç gösterisi yapılırsa o kadar etkili olunur ve saygı- sevginin odağı olunur. Bundan dolayıdır ki göz alan, göz kamaştıran elementlerin değeri her zaman yüksekte olmuş ve bu gün de aynı anlamda bu değerli halleri sürmektedir. Erk olma ve toplumsal statü babında böyle bir işlevselliği olan Altın vb. elementlerin tek tek her insan açısından bunca ilgi görmesini de ele almak ve incelemek önemlidir. Süs aracı olarak insan bu elementlerden yapılan takı- tukayı neden kullanır? Süslenmek insan doğasının hangi temel ve tali güdülerinin dayatmasına verilen cevaptır? Daha açık bir ifadeyle süslenmek insan türünün hangi ihtiyacının ürünüdür? Bu ihtiyaç insan türünün geleceğini nasıl bir çıkmaza ve tehlikeye götürmektedir ?

Doğan Karaağaç

5 Eylül 2025