Gecen hafta,Türk-İş “Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması”nın Nisan 2023 sonuçlarını açıkladı. Araştırmaya göre, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı; Nisan ayında 10 bin 135 TL’ye, yoksulluk sınırı 33 bin 15 TL’ye yükselmiş. Bekar bir çalışanın yaşama maliyeti ise 13 bin 167 liraya ulaşmış! 2022 yılı son çeyreği büyüme rakamları da geçtiğimiz Mart ayında açıklanmıştı.Türkiye ekonomisi 2022 yılının son çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,5, bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,9 büyümüş.

2022 yılı geneli büyüme yüzde 5,6 olmuş. Ülkenin Açlık, Yoksulluk ve Büyüme rakamları bunlar. Dış borç ve cari açık sürekli artarken, vatandaşın alım gücü, kişi başı milli gelir her geçen gün düşerken, tarımda küçülme varken, sanayi yatırımları azalırken, enflasyonda rekorlar kırılırken nasıl oldu da bu kadar büyüdük acaba?! Madem bu kadar büyüdük bu zamlar neyin nesi?! “Vur abalıya” misali sıkıştıkça zam yaparak, bedeli dar gelirli vatandaşa ödeterek mi büyüyoruz?! .

Büyüme vatandaşa neden yansımıyor? Büyüyen kim, büyüyen ne?! Yatırım yapmak yerine paradan para kazanmayı tercih edenler mi? Bankalar mı? Malûm müteahhitler mi?

Üretmeden, ölümüne tüketerek ve borçlanarak büyüme nerede görülmüş? Zavallı(!) Almanya; 1 trilyon 258 milyar dolar ihracat, 350 milyar dolar dış ticaret fazlası, 56 milyar dolar Bütçe fazlası, % 4.9 işsizlikle, %7 enflasyonla %3 anca büyüyebilmiş! Türkiye; 254 milyar dolar ihracat, 107 milyar dolar dış ticaret açığı, resmi rakamlara göre %10’un üzerinde işsizliğe, TÜİK’e göre yüzde 64,27, ENAG’a göre yüzde 137,55 enflasyona rağmen Almanya’nın neredeyse 2 katı büyümüş! Bu işte bir tuhaflık yok mu? Almanya’nın büyüme hesabını da TÜİK yapsa, sonuç ne çıkardı acaba?

Popülist politikalarla; plansız, programsız ve kontrolsüz büyüme(!) şişirilmiş balona benzer. Patlatmak için küçük bir iğne yeter.

İki güzel söz var;

“Kontrolsüz güç güç değildir”

“Ayağını yorganına göre uzat”

TBMM Bütçe Sunumunda konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, “2023 yılında da dengeli görünümünü koruması beklenen ekonomik büyümenin yüzde 5 olması hedeflenmektedir.” dedi. İktidarın seçim ekonomisi politikası ile bol keseden nasıl dağıttığı ortada. Asla çıkmaz denen EYT bile seçim sayesinde çıktı. Emekli sayımız 16 milyon oldu. EYT’nin bu yıl için bütçeye yükünün 255 milyar TL olacağı söyleniyor. Şubat ayında yüzyılın felaketini yaşadık. Depremlerin ekonomiye zararı da 100 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. Seçim nedeniyle baskılanan zamlar seçimden sonra yağmur gibi yağacak! Alım gücümüz daha da düşecek. Eeee, bu durumda Maliye Bakanının % 5 büyüme hedefi nasıl gerçekleşecek? Hedefi büyük koymak tabii ki iyidir, ama biraz da gerçekçi olmak gerekmiyor mu? Gerçi sorun değil! TÜİK çıkar; yıl sonunda şu kadar büyüdük der, olur biter.

Beğenmediğimiz eski Türkiye’de; Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) vardı. 5 yıllık kalkınma planları yapılırdı! Devlet orta ve uzun vadeli stratejiler geliştirir, yatırımlarını öncelik sırasına koyardı. 1960 yılında kurulan DPT 2011 yılında kapatıldı. DPT; ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınmasını hızlandırmak için kurulmuştu. 1960-2001 yılları arasında hayli de yararlandık.

Sonra mı? 2011’de Kalkınma Bakanlığı olarak yeniden organize edildi, 2018’de ise Kalkınma Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı’nın Bütçe ve Mali Kontrol Müdürlüğü birleştirilip Cumhurbaşkanlığı bünyesinde Strateji ve Bütçe Başkanlığı’na dönüştürüldü.! Bu başkanlık çok başarılı ki, herşeye rağmen ülke büyüyor! Hemde öyle böyle değil!

Sözün özü; ne yazık ki, ayağımızı yorganımıza göre uzatamadık. Küresel kriz ve sığınmacı sorunu da tuzu biberi oldu. Üzerine birde deprem felaketi yaşadık. İsrafta sınır tanımazsak, liyakati gözetmez, işi ehline vermezsek, Yatırımlarımızı hayatiyet sırasına koymaz, ülkenin kaynaklarını verimli ve dikkatli kullanmazsak daha çoook büyürüz! TÜİK sağolsun!

İlyas Erbay

ilyas.erbay@gmail.com