Muzzez İlmiye Çığ

Bir edebiyat etkinliğinde tanıştığım ve geçtiğimiz Haziran ayında ( 20 Haziran 2023) 109. Yaş gününü kutlayan Sümerolog Muzzez Ilmiye Çığ, ülkemizin sıra dışı kadınlarından birisi.

Sümerolog, bilim insanı, tarihçi ve bir Cumhuriyet kadını. 20 Haziran 1913 yılında Bursa’da doğdu. Benim atalarım gibi onun ailesi de Kırım göçmenlerindendir.

Çığ, ilkokula Çorum’da başlamış, Ailesi Bursa’ya taşındıktan sonra, burada okula devam etmiştir. Babası öğretmen olan Muazzez ilmiye Çığ, Bursa Kız Öğretmen okulunu bitirdikten sonra Eskişehir’de bir süre öğretmenlik yapmıştır. Atatürk’ün emri ile kurulmuş olan Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hititoloji bölümünde öğrenimine devam etmiştir. Bu okulda Nazi Yönetiminden kaçıp gelen Prof. Dr. Hans Gustav Guterbock’tan Hitit Dili ve Kültürü alanında ders alan Çığ, Sümer ve Akad Dilleri derslerini ise Prof.Dr. Benno Landsberger’den almıştır.

1940 yılında mezun olduktan sonra İstanbul Eski Şark Eserleri Müzesine Belgeler Arşivi uzmanı olarak atandı. Otuz bir yıl görev yaptığı bu müzede yardımcılarıyla birlikte Sümer, Akad, Hitit dillerinde yazılmış olan on binlerce tableti iyileştirdi, sınıflara ayırdı ve numaralandırdı.

1972 yılında emekliye ayrıldıktan sonra yurt dışında yaşamaya başlayan Muazzez İlmiye Çığ, Philadelphia Üniversitesi Müzesi Tabletler Bölümü Başkanı Prof. Kramer ile yaptıkları araştırmalar ve çalışmalar sonucunda Sümer Edebiyatında eksik olan bilgileri topladı. Ukraynalı bilim insanı Samuel Noah Kramer’in Tarih Sümer ile Başlar eserini çevirerek, Türkçeye kazandıran Çığ, çocuklar için Zaman Tüneliyle Sümerlere Yolculuk isimli kitabını yazdı.

2000 yılında İstanbul Üniversitesi kendisine Fahri doktora unvanını verdi. 2007 yılında yazdığı “ Vatandaşlık Tepkilerim Kitabı” ile Halkı Kin ve düşmanlığa tahrik etmek suçlaması ile yargılandı ve aklandı.

Özel bir vasiyetinin olup olmadığı sorulduğunda Çığ, “Yok. Bu hayatta yaşayacağımı yaşadım, alacağımı aldım. Verebileceklerimi her zaman verdim. Sümerliler ne demiş? ‘Madem ki biliyorsun, neden öğretmiyorsun?’ Bildiğini öğreteceksin. Tüm mirasım öğretebildiklerimdir. Hala gelip benden bir şey öğrenmek, almak isteyene kapım açık. Benden bir şey istedikleri zaman mutlulukla vermek istiyorum. Gençlerden de tek beklentim var, okusunlar. Her şeyi okusunlar ki yorumlayabilsinler. Ney, neden olmuş bilsinler. Hepsini gözlerinden öpüyorum.” #MuazzezHilmiyeÇığ

Düzenlenen Etkinliğin yemeğinde sorduğum sorulara içtenlikle ve alçak gönüllülükle yanıtlayan Muazzez hanıma kendi kitabımı imzalayıp verdiğimde beni yanına oturtup, öğütlerde bulundu.

Kendisine nice sağlıklı yeni yaşlar diliyorum.