Ülkemizde ekonominin can simidi her zaman olduğu gibi yine vergi. Ne alâ değil mi? İşin en kolayı bu! Bunun için ekonomist olmaya, ekonominin başına etiketli isimler getirmeye falan gerek yok! Baktın ki, ekonomi kötü gidiyor. Bütçen açık veriyor, cari açığın, dış ve iç borcun hızla artıyor. Hiç vakit kaybetme artır vergileri. Nasıl olsa ekonominin can simidi vergi. 80 yıldır yapılan hep bu. Bunu yaparken de; en kolay hangi kesimden vergi alınıyorsa yine onlara yüklen. Vatandaşın üzerindeki vergi yükü nasıl azaltılır? Vergide adalet nasıl sağlanır? Yoksulluk nasıl yok edilir? Ülkede refah nasıl yükselir? Bunlara kafa yormaya ne gerek var! Vergi icat etmede üzerimize yok. Ne yazık ki, vergi icat etmede gösterilen maharet ülkenin kalıcı refahı için gösterilmiyor. Oysaki ülkemiz; insan kaynaklarıyla, verimli topraklarıyla, turizmi ile, yer üstü ve yeraltı kaynaklarıyla müthiş bir potansiyele sahip.

Devletin kamusal hizmetleri yapabilmesi için elbetteki vergiye ihtiyacı var. Buna kimsenin itirazı yok. İtiraz; kantarın ayarının kaçmasına, vatandaşın anasının ağlatılmasına! Daha 2-3 ay önce bakan bey “yeni vergi yok” dememiş miydi? Ben mi yanlış hatırlıyorum? Garsonların ve kuryelerin bahşiş gelirlerinin vergilendirilmesi tartışılıyor! Buralara kadar düştük! Vergi sadece bizde yok. Birçok ülke vatandaşlarından vergi alıyor.

Verginin tanımı açık ve net. Bunu biliyoruz. Vergi; devletin kişilerden ve kurumlardan kanunla belirlenen şekilde kamusal hizmetlerin yapılabilmesi amacıyla alınan paralardır. Ülkemizde, verginin ağırlığı emekçi kesimin üzerinde. devletin vergi gelirlerinin 3 te 1’i KDV’den sağlanıyor. Ücretlerinden verdikleri yetmez gibi insanlar ihtiyaçları için yaptıkları her harcamada vergi vermeye devam ediyor. Dünyada bazı ülkelerde gelir vergisi yok. Bahamalar, Bahreyn, BAE (Birleşik Arap Emirlikleri) Monako, Cayman Adaları,Katar. Bermuda, Kuveyt. Bu ülkeler ağırlıklı olarak yeraltı zenginlikler ve turizm gelirleri ile finanse edilen ülkelerdir. Örneğin Katar hükümeti petrol ve doğal gazdan bütçe fazlası elde ediyor ve bu da gelir vergisi ihtiyacını ortadan kaldırmaktadır. Aynı durum Umman ve benzeri petrol zengini ülkeler için de geçerlidir. Öte yandan Amerika Birleşik Devletleri’nin eyaleti olan Nevada’nın doğal kaynakları fazla olmamasına rağmen, eyalet hükümeti turizmden gelir vergisine ihtiyaç kalmayacak kadar gelir elde etmektedir. Bahamalar ve Maldivler gibi gelir vergisi olmayan ülkeler de hükümetlerini aynı şekilde turizm gelirleri ile finanse etmektedirler. Bu ülkelerin arasında bizde olabilirdik. Sadece tarım bile bizi listeye sokmaya yeterdi. Türkiye Uluslararası Vergi Endeksinde 38 ülke arasında 7. sırada. Kamu gelirleri, vergi gelirleri, vergi dışı gelirler ve borçlanma gelirlerinden oluşuyor. Kamu gelirleri içerisinde en önemli gelir kaynağı ise vergi gelirleri. Türkiye, çalışanların ödediği vergi oranında 38 üyeli OECD içinde 15. sırada. OECD 2021 yılı vergi raporuna göre, çalışanların ödediği ortalama vergi oranında 38 üyeli OECD içinde Türkiye 15. sırada yer aldı.

Ekonomideki temel sorunlara odaklanmaz, uzun vadeli radikal politikalar üretmezsek işimiz çok zor. Üretim ekonomisine dönmediğimiz sürece vergi yükünden kurtulmamız mümkün değil. Ne yazık ki, doğru düzgün bir ekonomi politikamız yok. Vergi gelirlerini artırarak, yine günü kurtarmaya çalışıyoruz.

İlyas Erbay