Bir hayli zamandır üzerinde kafa yorduğum, yoğunlaştığım bir soru. Cevabını arıyorum. Dünyadaki toplumlara, yaşam biçimlerine, farklı statülerle süren yaşama, savaşlardaki barbarlıklara, zenginlikten ne yapacağını şaşıran kesimler ile karnını doyurmanın telaşında iş kovalayan ve toplumlar nüfusunun çoğunu oluşturan yoksulluk gerçeğine vb. bakarak bu soruya bir türlü ‘doğuştan kötücül bir doğaya sahip olmadığımızı ‘ söyleyemiyorum. Tarih boyunca bu sorunun cevabını arayan pek çok düşünür olmuştur. Genelde bu konuda kafa yoranların ürettikleri tezleri üç başlık altında tasnif edebiliriz. 1- İnsan doğuştan iyi bir doğaya sahiptir ancak sonradan, yaşam içinde kötücül olur. 2- Doğuştan iyi veya kötü olmak söz konusu değildir.

İnsan doğarken beyaz ve boş bir sayfa misalidir. Yaşamda koşullara göre iyi veya kötücül gömlek giyer-giyilir. 3- İnsan doğuştan kötü bir doğaya sahiptir. Dolayısıyla adaletsiz dünya- toplum ve düzenlerin varlığı ve sürüyor olması bu kötücül doğa ile açıklanabilir. Birinci önermeyi, insanın doğuştan iyi bir doğaya sahip olduğunu, kabul edecek olursak o zaman bunca bin yıldır dünya genelinde süren ve hem de baskın bir şekilde süren adaletsiz yaşamı nasıl izah edecek nereye oturtacağız? Öyle ya ! Tüm insanlar doğuşta çok iyi bir forma ve töze sahip ise nasıl oluyor da kötü bir yaşam ( bunca savaş, bunca yıkım, kimi açken kimi tok vb. durumlar) tüm dünyada egemen oluyor? Maalesef bu soruya makul ve ikna edici bir cevap geliştirmek imkansız görünüyor. İkinci önermeyi öne sürenler çocukluk dönemi davranışlarındaki saflık, masumiyet vb. halleri bir kanıt olarak ileri sürerler. Bunu ele aldığımızda bu önermenin çocuk davranışları üzerinde yeterince çalışılmadan geliştirilen bir önerme olduğunu görürüz. Bu ikinci önerme birinciden daha rahatlıkla çürütülebilir. Şöyle ki ; eğer doğuşta ne iyi ne de kötü bir yapıya sahip değil isek, beyaz ve boş bir yaprak misali isek, neden tüm insanlık tarihinde kötülük dominanttır ? Mesela tüm tarih içinde hiç olmasa beş bin yıl kadar bir zaman diliminde de olsa iyiliğin egemenliği neden yaşam bulamamıştır da kötülük tüm tarih boyunca tek egemen çizgi ve yaşam olmuştur? Üçüncü önermeyi ele aldığımızda eminim ki hemen herkes- hepimiz ” yok yahu, olamaz, doğuştan kötücül bir doğaya sahip değiliz ” diye itiraz edecektir.

Herkes itiraz da etse maalesef olgular ve bulguların hemen hepsi türümüzün doğuştan kötücül bir doğaya sahip olduğunu göstermekte ve tüm tarih boyunca gerçekleşen yaşamların ve tüm tarihsel gerçekliğin de bunun kanıtı olduğunu bize göstermektedir. Mesela; -Savaşlar neden olmuştur ve neden vardır ? – Varsıllık ve yoksulluk neden vardır ve neden daimdir? – Neden herkes “önce ve hepsi bana” der? – Neden herkes narsisttir? vb. vb. onlarca soru sorula bilir ve tüm sorulacak sorular insan doğasının doğuştan kötücüllüğü giyinmiş olarak var olduğunu ( doğduğunu) bize gösterir. Bir sonraki makalede bu konuya devam edeceğim. Sağlıcakla kalın.

Doğan Karaağaç

27 Haziran 2024