Bir ülkede piyasalar gelişmelere olumlu tepki veriyorsa bilin ki o ülkede işler yolundadır. Tersi olduğunda; yani güven ortamı sarsılıp, ülkeye kaos hakim olduğunda ilk olumsuz tepki piyasalardan gelir. Borsa düşer, döviz fırlar, yabancı sermaye ülkeyi terk eder. Ekonomin kırılgansa, rüzgardan nem kaparsın, bir gözaltı olayında allak bullak olursun!

Yükselen kurun ilk olumsuz yansıması akaryakıta olacak. Bu da zaten yüksek olan enflasyonu daha da yükseltecek. Yoksulluk artacak. Bedeli yine millet ödeyecek! Petrole gelen zam çarşıda pazarda zincirleme zam dalgası yaratacağı için enflasyonla mücadele programını sekteye uğratacak. Büyük değer kaybıyla zora giren iş dünyasında işten çıkarmalar başlayacak. İşsizlik oranı artacak.

Borsa İstanbul’daki şirketlerin piyasa değeri hızla eriyor. Perşembe günü 30 milyar dolar (1 trilyon 200 milyar TL) civarında bir erime vardı. Hafta sonu bu erime katlanarak arttı. Son 4 günde şirketlerin piyasa değerinden yaklaşık 67 milyar dolar silindi. BİST 100 endeksinde haftalık kayıp % 16.7 ye ulaştı. Bu 2008 yılından buyana haftalık bazda en büyük düşüş. Dolar 38 TL seviyesinde denge bulurken, TL nin son 5 gündeki kaybı % 3.7 oldu. Türkiye’nin 5 yıllık CDS ( Kredi Risk Primi ) oranı son gelişmelerin etkisiyle bu hafta 66 baz puan artarak 328 baz puana ulaştı! CDS oranı; bir ülkenin yada kurumun iflas riskinin ölçüsüdür. Fırlayan dövizin ateşini söndürmek için Merkez bankası ilk gün 10 milyar dolar’ı (380 milyar TL) gözden çıkarmak zorunda kaldı. Bu muazzam bir rakam.

Evet, kabul etmeliyiz ki, gözaltı depreminin hasar kaydı çok büyük oldu. Hasar durmuş değil. Dalga dalga devam ediyor. TL ye güven zedelendikçe rezervlerin kısa sürede tükenmesi de kaçınılmaz. Türkiye’nin brüt dış borç stoku 526 milyar dolar. Bir günlük kur hareketi dış borcu 790 milyar lira yükseltti. 2025 yılı için öngörülen 20 milyar dolar civarındaki cari açık için gerekli finansmanın yükü de 1 günde 30 milyar TL artmış oldu.

Yüzde 28-29 luk yıl sonu enflasyon beklentisi 30 un üzerine çıktı bile. Ekonominin toparlanması bu saatten sonra iyice zora girdi. Belki çekeriz umuduyla yabancı sermaye’ye güveniyorduk. Daha önce gelenler de kaçmaya başladı. Siz olsanız böyle bir ülkeyi tercih eder misiniz? Mehmet Şimşek’in işi çok zor. Bir arpa boyu yol alamamıştık. Şimdi iyice geriye sardık! Ekonomideki hasar kaydının net hesabı önümüzdeki günlerde ortaya çıkacaktır. Yazımı hazırlarken İmamoğlu için tutuklama kararı verildiğini öğrendim. Gözaltında bunlar olduysa, bundan sonrasını düşünmek istemiyorum.

Olayın siyasi analizini elbetteki yapacağız. Fakat şu aşamada, ekonomik sonuçlarını görmezden gelemeyiz. Bu sıkıntılı günlerin en kısa zamanda güzel günlere evrilmesi dileklerimle…

İlyas Erbay