Trump’ın başta Çin olmak üzere tüm dünyaya dayattığı gümrük vergisi tarifesi ABD li şirketleri yaktı. Misilleme yapan Çin’in ABD mallarına yeni gümrük vergisi getirmesinin ardından ABD borsalarında sert düşüşler yaşandı. DowJones endeksi % 5.5 kayıpla 38 bin seviyelerine kadar geriledi. Bu son 5 yılın en büyük günlük düşüşü. S&P 500 endeksi de yaklaşık yüzde 6 değer kaybıyla 5 bin puana kadar indi. Bu da son 5 yılın en sert günlük düşüşü. Nasdaq endeksi de yüzde 5.8 düştü. 15.587 dolara kadar geriledi.

ABD li teknoloji devleri de Trump’ın bir çok ülkeye getirdiği ek gümrük vergileri kararından olumsuz etkilendi. Daha doğrusu Trump’ın bu kararı karşısında Çin’in misillemesi etkili oldu. İlk gün yüzde 9 düşen Apple hisseleri sonraki gün yüzde 7.3 değer kaybetti. Apple ın tarihinde böyle bir günlük düşüş yok! Bunun en büyük nedeni Çin’e olan imalat bağımlılığı. Yani ucuz malzeme ve ucuz iş gücü için Çin’i tercih etmeleri. Bu arada Tesla da yüzde 10 değer kaybetti. Yapay zeka çiplerinin en büyük üreticilerinden Nvidia hisseleri yüzde 7.5 oranında geriledi.

Çin’in karşı hamlesi Trump’ı sinirlendirdi. “Bizim sayemizde, bizim vergilerimizle zengin oldular, bu şekilde devam ederlerse, Çin mallarına vergiyi yüzde 50’ye çıkartırım” dedi. Nitekim Çin ABD mallarına misilleme olarak %34 vergi koyunca Trump bu defa Çine vergiyi % 104 e çıkardı. Son derece tehlikeli bir restleşmeye şshit oluyoruz.

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı ( UNCTAD) Trump’ ın yeni gümrük tarifeleriyle küresel ticaret sisteminin kritik bir aşamaya girdiğini, bunun başta kırılgan ekonomiler olmak üzere, büyüme, yatırım ve Kalkınma alanlarındaki ilerlemeyi tehdit ettiği uyarısında bulundu.

Trump’ın vergi tarifesi küresel Piyasaların yani sıra ABD iç piyasasını da fena karıştırdı. Buna rağmen sarı kafa harika bir iş çıkardığını düşünüyor. Faiz oranlarını düşürmesi için ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Jerome Powell’e çağrıda bulundu. (Onlarda Merkez Bankası Başkanı Ülkenin başkanına aklına yatmayan konularda diklenebiliyor! ) Powell Trump’a olmaz! faizleri düşürmek için erken dedi. Şimdilik restleşiyorlar. Bakalım kimin dediği olacak?

Hani meşhur bir söz var ya “Bir deli kuyuya taş atar 40 akıllı çıkaramazmış” Geçen haftaki yazımda Türkiye bunu fırsata çevirebilir, çevirmek zorunda demiştim. Bizim ekonomimiz de çok kırılgan! Trump’ın yüksek vergi engeliyle karşılaşan ülkelerden doğan boşluğu dolduramazsak, yani bu tarihi fırsatı değerlendiremezsek vay halimize!

İlyas Erbay