Bir ses geliyor dışardan. kapıya çıkıp bakıyorum. Orta yaşlarda bir kadın. Evin karşısında virane bir arsa var. Orada devasa bir incir ağacı var. Orta yaşlı kadın ” biraz incir toplayabilir miyim ” diye soru ile izin isteme arası, bakıp soruyor. Topla tabii diyorum. Devam ediyor kadın incir ağacına yaklaşırken ” Ukraynalıyım, orda savaş var. Savaştan kaçtık buraya geldik annemle, az ilerde ev tuttuk orda yaşıyoruz. Yaşamak çok zor, az çok dil öğrendik. Hayat çok pahalı, inciri görünce toplamak istedim” diyor, çok da düzgün konuşamıyor tabi bunları söylerken, doğal olarak. Evet, pazarda meyve pahalı, incirin kilosu yüz elli liradan başlıyor diyerek içeri geçiyorum.

Dün ilçenin çarşısında ilerlerken şöyle bir bakıyorum. Sağlı solu iş yerleri var. Çarşının esnafının çoğunun Zazaca konuşan, ağırlıklı olarak Urfa’nın Siverek ilçesinden olduğunu konuştukları dilden anlıyorum. Bir iki esnafa soruyorum, nerelisiniz diye.

“Siverekliyiz” cevabını alıyorum. Neresinden, hangi köyden diye sorunca kimi Kırvar, kimi de Bucak bölgesindeki köylerden olduğunu söylüyor. Bildiğim köyler ve yöreler. İşsizliğin, yoksulluğun kol gezdiği, ağalık düzeninin henüz yaşamakta olduğu yöreler.

Çalıştırdığı iş yerinin müşterilerine bakıyorum. Ve soruyorum müşterileriniz yabancı değil mi ? “Evet” diyorlar. “Daha çok İngiliz, İrlandalı, Alman ve Avrupa’nın değişik uluslarından insanlar ” diyor. Urfa’nın ezgin, kavruk insanı Ege’nin bir liman kentinde Avrupa’nın değişik uluslarından insanlara bir şeyler satarak para kazanmaya çalışıyor. Yaşam zorlayınca dil de öğrenmek icap etmiş. Az çok İngilizce , Almanca, ve Fransızca gibi dilleri de öğrenmişler. Sabah sekiz, gece saat bir – ikiye kadar süren bir koşuşturma ile Urfalı emekçi yaşama tutunmaya ve geçimini sağlamaya çalışıyor.

Aynı çarşıda dolaşıyorum. Pek çok restoran ve bar var. Restoranlar ve barlar yabancılarla dolu. Yerli kimse yok gibi. Yabancılar yiyip içiyor. Şarap şişeleri, viskiler, envai yiyecekler masalarda yiyip içiyorlar. Yerli insanlarımız gezip dolaşıyor, daha çok seyrediyorlar. Tabi ki mekanlarda yabancılara hizmet edenler de bizim insanlarımız.

Peki gezegen insanların doğduğu yerlerde huzurlu bir şekilde yaşamlarını sürdürmelerine ve ihtiyarlayıp orada son nefeslerini vermelerine yetecek zenginliğe sahip değil mi? Bir Ukrayna’lı neden Ege’de yaşama tutunmaya mecbur kalır? Bir Siverekli neden Ege’de Dünyanın Diğer uluslarına bir şeyler satarak yaşamak zorunda kalır.

Gezegen büyük ve zengin iken insanlar neden bu kadar sıkıntılar çeker? Savaşlar neden olur ve insanlar doğup büyüdüğü yerlerden koparak neden uzak diyarlarda hasret ve sıkıntılar içinde yaşamak zorunda kalır? Sebep nedir? Bütün bu sıkıntılı ve çelişkili hallerin yaşanmasında insanın bencil doğasının payı nedir? İrdelemeğe devam edelim.

Doğan Karaağaç

9 Ağustos 2025