Yaşam çizgisi insanı sıkça tercihlerle baş başa bırakır. Ve tercihlerimizi yaparken yaşam çizgimizin yörüngesini de belirlemiş oluruz. Doğru tercihlerle yol aldığımızda iyi bir yaşamın sahibi oluruz. Yanlış tercihlerle yol aldığımızda ise sıkıntılar yakamızı bırakmaz. Sorunlu bir yaşamla baş başa kalırız. Tercihlerimiz beli bir kararlaşmanın akabinde pratikleşir. Peki bu kararlaşmaya hangi alt yapıyla gideriz? Hiç kuşku yok ki genel kültürümüz ve konu hakkındaki bilgimizle gideriz. Bilgimiz varsa doğru kararlaşmalara ve tercihlere imza atarız. Bilgimiz yoksa doğru tercihlerde bulunamayız ve doğru karar alma imkanımız olamaz. Bilgi kendiliğinden oluşan bir şey olmadığına göre onu edinmek için çokça okumak, araştırmak, incelemek gerekir. Soru sormak, cevap aramak, tartışmalar yapmak, iyi dinlemek, anlamaya çalışmak, mukayeseler yaparak sonuçlara bakmak vb. yaklaşım ve çabalar olmadan yeterli ve doğru bilgi edinilemez.

Bilgi olmadan da doğru bir yaşamın sahibi olamayız. İş seçerken, eş belirlerken, seçimlerde oy kullanırken, üyesi olmak için parti belirlerken doğru ve yeterli bir bilgimiz yoksa isabetli kararlar alamayız. Bilginin olmadığı yerde duygular ve güdüler ve çevrenin etkisi konuşur bunlar da kişiyi yanlıştan yanlışa sürükler. Bilgisiz olduğumuzda bütün önemli işlerimizdeki tercihlerimizde başkalarının yönlendirmesine, manipülasyonuna kapımız açık olur.

Nitekim insanların çoğunluğu iş yaşamında başarısızdır. Genel olarak da toplum huzursuz ve mutsuzdur. Bu durum tümüyle yanlış tercihlerin kaçınılmaz sonucudur. Yanlış tercihlere bizi götüren ise yetersiz bilgi sahibi olmamızdır.

Durum bu kadar açık ve belirgin iken birey ve toplum olarak bilgi edinmek için yeterince bir çabamız var mı? Maalesef bu soruya olumlu cevap vermek pek mümkün görünmüyor. Kütüphaneler ve kitap evleri ile kahvehaneler ve kumarhanelerin yoğunluklarına bakarak bu sorunun cevabını bulabiliriz. Kütüphaneler neredeyse tek tük insanın uğrak alanı iken kahvehaneler tıklım tıklım ve pek çok oyun türlerinin her gün tekrar tekrar oynandığı alanlar olmaya devam ediyor. Peki bir insan aynı oyunu her gün on kez, yirmi kez oynayarak ve bunu her gün yaparak ne öğrenebilir? Bir şey öğrenemeyeceği açıktır. Bir bilgi edinmeyeceğine göre yaşamında doğru tercihler nasıl yapacaktır? Bilgi ile arasına mesafe koyan, setler çeken birey ve toplumlar asla ileri gidemez. Yerinde sayar, mutsuz ve yoksul olmaktan da kurtulamaz. Çünkü yaratıcı çabalar, üretkenlik, girişimci ruh, başarı ve yenilikler, ileri adımlar, keşif ve buluşlar vb. hepsi bilgi edinme süreçleri ile doğrudan alakalıdır. Okumadan, araştırmadan, soru sorup cevaplar aramadan ileri gitmek ve yaratıcı çabaların sahibi olmak imkansızdır.

Doğan Karaağaç

23 Aralık 2024