Kelimenin kökünü mest teşkil ediyor. Sözlük manası; sarhoş olmak fakat bu sarhoşluğun, bir güzellikten, aşktan yahut manevi duygularla meydana gelmiş olması gerekiyor. Biraz daha araştırınca, kelimenin biraz daha farklı anlamlarına da ulaşılıyor. Bunlar; baygın bakış, nazlı nazlı bakmak, terazi, denge, iyi ve uğurlu, savruk, cüret sahibi ve Mustafa isminin kısaltması olarak açıklanıyor. Mustafanın anlamı ise seçilmiş kişi demek. Mestan kelimesinin Mustafanın kısaltılmış hali olarak açıklanması da ayrıca enteresanıma gitti! Sonuçta Mestan altı sesten Mustafa yedi sesten oluşurken kısaltılması nasıl söz konusu olabiliyor anlayabilmiş değilim.

Kelimenin aklıma düşmesi ve anlamını araştırmam ise farklı bir nedenden ötürü oldu. Dedem rahmetli, kedilere mestan derdi. Onun için bütün kedilerin bir tane ismi vardı, o da Mestandı! Çocukken bizim de bir kedimiz vardı ve dedem bize geldiğinde onu mestan diye çağırırdı. Bunca yıl sonra bunu hatırlayınca anlamını merak ettim. Belki ve muhtemelen sadece dedem için geçerliydi bu durum fakat sadece dedem için bile olsa, nasıl oluyor da bütün kedilerin ismi mestan olabiliyor merak ettim ? Kelimenin manası kedilerin bir özelliğini içeriyor olmalı dedim!

Her ne kadar, çocukken evimizde kedimiz olduysa da, şu anda evde kedi bulundurmayı tasvip ettiğimi söyleyemem. Benim açımdan evde bir hayvan beslemek söz konusu olamaz. Geçmiş dönemlerde evlerde kedi bulundurmanın önemli bir sebebi bir gerekliliği varmış. Çok önemli bir gereklilik; fareler! Fareleri yakalayarak evi onlardan arındıranlar kedilerdi ve kediler kuşkusuz doğası gereği bu görevlerini hala ifa ediyorlar. Günümüzde ise çok.şükür ki artık evlerimizde fareler bulunmuyor. O halde fareler için kedi beslenmenin gerekliliği ortadan kalkmış durumda. Kedi yahut köpek beslemek bana göre bahçeli evlerde olabilecek bir durum. Bu şekilde olduğunda bizler ve onlar için uygun oluyor. Evde olmaları, ne yapılırsa yapılsın evin hijyenini ortadan kaldırıyor! Her konuda herkes aynı fikirde olamaz ve hep dediğim gibi hayat kurallara sığamayacak kadar büyüktür ve hayatta her şey zıttı ile yer alır. Yaşadığımız ortamın hijyen koşullarının ölçüsü de tartışmalı bir konudur. Hayvan besleyenler, bu konuya dikkat çekerek, bağışıklığımızın yükselmesini sağladığını ifade ederler. Haklı da olabilirler. Bu nedenle ve de başka bir çok sebepten evde hayvan besleyenlere de saygı gösterilmesi gerekiyor. Ne var ki kedi sahibi arkadaşlarımdan öğrendiklerim hayvanlar adına da bu işin oldukça fazla olumsuz tarafı olduğunu düşündürüyor. Anladığım kadarıyla edinilen hayvanın kısırlaştırılması gerekliliği işleri biraz arap saçına döndürüyor. Kısırlaştırma işlemi hayvanın en temel doğasına müdahale olmasının yanında bazı sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor. Kısırlaşan kedilerin idrar asit baz dengeleri bozulduğu için idrar yollarında taş oluşuyor ve bu da tıkanmalara neden oluyor. Bu kedileri taş oluşumundan korumak için bazı özel mamalar gerekiyor. Tüm bunları öğrendiginizde ise evde hayvan besleme işinin de bir sektör halini aldığını ve bu sektör tarafından da insanlara pompalandığını anlıyorsunuz. Kullanılan mamaların hemen hepsi hayvanları hasta ediyor. Kimisi taş oluştururken kimisi kanser yapabiliyor. Nasıl ki, bizler sağlığımızı muhafaza etmek için, paketlenmiş hazır gıdalardan uzak durmalıysak, hayvanlar için de aynı durum geçerliliğini korumakta!

Bense bugün, kedilere neden mestan deniyor bunu irdeleyecektim. Yazımın konusu bu sorunun cevabını bulabilmekti. Kelimenin manasından hareket ederek bu soruyu cevaplayabiliriz dedim. Önce kelimenin köküne bakmak gerekir mantığı ile hareket ettim. Kelimenin kökünü mest teşkil ediyor. Mestan an takısı almış bir kelime. Takılara bakarken, ilgili takıyı, yap ve et kelimelerine uygulamak işi genellikle çözümlemeye yeterli olabiliyor. An takısını bu iki kelimeye uyguladığımız zaman yapan, edene ulaşıyoruz. Dolayısıyla mestan an takısı ile mest eden, mest yapan anlamını alıyor. Peki kediler bizleri hakikaten mest ediyor mu? Bunun cevabını kedilere birazcık dikkatle bakar her kişi evet diyerek verebilir. Onların gözlerindeki dili anlamak zor değildir. Kedilerin de bakışları bizimle çok güzel konuşur. Bazen yardım ister, bazen teşekkür eder, bazen efelenir buraların hakimi benim der. Bazen öfkeyle düşmanca, bazen sevgiyle bakar. Bazen sokulur sana yumuşacık, beni sev der, mır mır mırlar… Sevilmeyi ve sevmeyi iyi bilir kediler. İnsanlar gibi binbir türlü strateji ile yaklaşmaz. Sevildigi yeri terketmez. Nankör derler ama değildir o nankör. Bu dünyada nankör olan tek bir canlı vardır ve o canlı da ne yazık ki insandır. Kendisine tehlike sezinlemezse cırmalamaz. Sevgisiyle, yumuşaklığı ile gerçekten de mest eder. Diğer anlamları olan baygın ve nazlı nazlı bakmak, iyi ve uğurlu olmak ve cüret sahibi olmak anlamlarını da kedilerde bulabiliriz. O halde, Mestan ismi, kedilerin hepsi için kullanılabilecek ortak bir isim olabilir diyorum.Dedemin dediği gibi, benim için de bütün kediler Mestan!

Sevgilerimle Dyt.Güner Erbay